ข่า
ชื่ออื่นๆเช่น กฏุกโรหินี,ข่าใหญ่,ข่าหลวง,ข่าหยวก(เหนือ),สะเอเชย(กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน),ข่าตาแดง,Galangal,Greater Galangal,False Galangal
ชื่อวิทยาศาสตร์ Languas galanga(Linn)Stuntz.
เป็นสมุนไพรไทยล้มลุกจำพวกเหง้า ต้นสูงประมาณ 2 เมตร ใบรูปใบพายปลายแหลม
1.รักษาอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ แน่นจุกเสียด
ใช้เหง้า(สด หนัก 5 กรัม-แห้ง 2 กรัม)ต้มเอาน้ำดื่ม
2.รักษากลาก เกลื้อน
ใช้เหง้าแก่ผ่าเป็นแว่นบางๆหนัก 50 กรัม แช่เหล้าขาวทิ้งไว้ 1 คืน ขูดบริเวณที่เป็นโรคพอแดงๆ นำน้ำยาที่ได้มาทา วันละ 2 ครั้งเช้า-เย็น

ขิง
ชื่ออื่นๆเช่น ขิงบ้านGinger
ชื่อวิทยาศาสตร์ Zingiber officinale Rose.
เป็นสมุนไพรไทยล้มลุกมีเหง้า ต้นสูงประมาณ 1 เมตร ใบรูปพาย กาบใบยาวหุ้มลำต้น
1.รักษาอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ แน่นจุกเสียด คลื่นใส้อาเจียน เมารถเมาเรือ
ใช้เหง้าแก่ สด เท่าหัวแม่มือ(5 กรัม)ทุบให้แตกต้มเอาน้ำดื่ม
2.รักษาอาการไอ ขับเสมหะ
ใช้เหง้าแก่ สด หนัก 30-60 กรัม ฝนกับน้ำมะนาวหรือตำคั้นเอาน้ำ แทรกเกลือเล็กน้อย กวาดคอหรือจิบบ่อยๆ

ขี้เหล็ก
ชื่ออื่นๆเช่น ขี้เหล็กใหญ่,ขี้เหล็กบ้าน,ขี้เหล็กหลวง,ยะหา(ปัตตานี),Siamese Cassia
ชื่อวิทยาศาสตร์ Cassia siamea Britt.
เป็นสมุนไพรไทยยืนต้นขนาดกลางถึงใหญ่ ใบประกอบแบบขนนก ออกเรียงตรงกันข้าม ใบย่อยรูปไข่ ดอกช่อสีเหลืองฝักแบนยาว
1.รักษาอาการท้องผูก
ใช้ใบ 4-5 กำมือ ต้มเอาน้ำดื่มก่อนอาหารหรือเมือมีอาการ
2.รักษาอาการนอนไม่หลับ เจริญอาหาร
ใช้ใบ(สด หนัก 50 กรัม-แห้งหนัก 30 กรัม)ต้มเอาน้ำดื่มก่อนนอน หรือดองเหล้ารับประทาน ครั้งละ 1-2 ช้อน ก่อนนอน หรือใช้ดอกตูม 2-3 ช่อ ต้มรับประทาน

ขลู่
ชื่ออื่นๆเช่น หนาดวัว,หนวดงิ้วมคลู(ใต้),Indian Marsh Fleabane
ชื่อวิทยาศาสตร์ Pluchea indica(Linn)Less.,Conyza corymbosa Roxb.
เป็นสมุนไพรไทยทรงพุ่มสูงประมาณ 1-2 เมตร ใบรูปไข่กลับ ปลายแหลม ขอบหยักโดยรอบ มีขนขาวๆปกคลุม ดอกเล็กๆเป็นกระจุกรวมกันเป็นช่อสีขาวอมม่วง
รักษาอากาขัดเบา ขับปัสสาวะ
ใช้ใบ(สดหนัก 40-50 กรัม-แห้งหนัก 15-20 กรัม) ต้มดื่มครั้งละ 1 ถ้วยชา วันละ 3 ครั้งก่อนอาหาร

ข่อย

ชื่ออื่นๆเช่น ส้มผ่อ(อีสาน),กักไม้ฝอย(เหนือ),ส้มพอ(เลย),ขรอยขันตา(ใต้),สะนาย(เขมร),ตองขะแน่(กาญจนบุรี),Siamese Rough Bush,Tooth Brush Tree
ชื่อวิทยาศาสตร์ Streblus asper Lour.
เป็นสมุนไพรไทยขนาดกลาง ใบเดี่ยวรูปไข่ ผิวสากคาย ดอกเล็กๆสีขาว ผลเล็กๆผิวบางใสสีเหลือง เมล็ดกลมเท่าเมล็ดพริกไทย
1.รักษาโรคพยาธิผิวหนัง หิด กลาก
ใช้เปลือก(สดหนัก 60-100 กรัม-แห้งหนัก 30 กรัม)ต้มเคี่ยวเอาน้ำทาบริเวณที่เป็นโรค วันละ 3 ครั้งและก่อนนอน
2.รักษาเหงือกฟัน แก้รำมมนาด
ใช้เปลือก(สดหนัก 60-100 กรัม-แห้งหนัก 30 กรัม)ต้มเติมเกลือให้เค็มเอาน้ำอมหรือบ้วนปาก เช้า-เย็น